Kalibre Nedir?
Kısaca merminin kalınlığını ve uzunluğunu baz alan mermi ölçüleri ile isimlendirilmesini sağlayan terimin adıdır. Balistik biliminin ve askeri atışların temelini oluşturur. Çünkü bir cismin ileriye doğru fırlatıldığında düz gitmesi imkansızdır. Kalibreler de hangi kalınlıktaki mühimmatın ne kadar uzağa atılabileceğini değerlendiren balistik biliminin en önemli yardımcı elemanıdır. 1537 yılında matematikçi ve dünyanın ilk balistik bilim insanlarından biri olan Niccolo Tartaglia, yaptığı testler sonucunda fırlatılma sonucunda havada uçan nesnelerin düzenli bir eğri çizdiğini saptayarak balistik emsal olgusunu kayıtlarına geçmiştir. Bu durum, onu isim babası yapmasa da böyle bir kavramı sayılarla açıklayabilen ilk matematikçi olarak tarihte yerini almasını sağlamıştır.
Balistik ölçümlerde; mühimmatlar, top mermileri ve roketler hep kalibreleri ile sınıflandırılırlar. A noktasından B noktasına atılan bütün cisimlerin yerçekiminden etkilenme değerleri, balistik emsal ile sınıflandırılır.
Balistik emsal, merminin atmosfer basıncında ilk hızını ne kadar muhafaza ettiğini değerlendiren bir ölçü birimidir. Mermi namludan çıktıktan sonra ilk kuvvetini ne kadar uzun süre korursa, mermi o kadar hedefe yönelir ve düz bir çizgi halinde atış yapmaya olanak tanır. Merminin çıktığı andan itibaren hedefi vurduğu ana kadar geçen süreç (rüzgardan ne kadar etkileneceği, kendisini yiv-set yönüne doğru ne kadar kaydıracağı gibi etmenler) aslında başlı başına bir makale konusu olan balistik emsalle doğrudan ilgilidir.
Balistik Emsal Nedir?
Balistik emsal, mermilerde olduğu gibi toplarda ve roketlerde de önemli bir değerdir. Tartaglia, deneylerini yapmaya başladığı günden günümüze birçok değişik kategori ve yaklaşımla değerlendirilen balistik emsal, günümüzde en çok kullanılan “G Modellemesi” ile açıklanır. Bu modellemede G1, G2, G3, G4, G5, G6, G7 ve GL kategorileri çekirdek şeklini anlatırken, dümdüz gittiği varsayılan doğrudan (1.00 kabul edilir) sapma payı hesaplanarak her çekirdeğin kendi kategorisinde üç ondalıklı bir değer elde edilir.
G modeline eklenen sayı ve harf, çekirdeğin şekline göre belirlenir. Sonrasındaki sayı değeri ise belirli mesafelerde 1.00 noktasına yaklaşım oranı olarak hesaplanır ve ortaya her kalibrenin balistik emsali çıkar. Bu da çekirdeğin düşme hesaplamasında atıcının dikkate alması gereken en önemli etkendir. Çünkü uzak mesafelere isabetli atışlar yapmak isteyen her atıcı, yer çekimini dikkate almak zorundadır.
Karşılaştırmalı olarak örnek verecek olursak;
665 gr (grain) çekirdek ağırlığına sahip .50 BMG’nin G1 balistik emsali 0.640 kabul edilir.
230 gr bir .300 Win Mag ise G1 sınıfında 0.533 balistik emsale sahiptir(BC). Eksternal (dış) balistiğin araştırmalar ve geliştirmeler sonucu daha kolay anlaşılabilmesi, daha uzak mesafelere atış yapılmasına imkan tanır. En önemli faktör olan yer çekiminden kaynaklanan düşmeyi dürbün kulelerini ve dürbünü kullanarak kontrol etmek, keskin nişancının atış öncesinde ilk yapması gerekendir.